Elke vrouw ervaart haar menstruatie anders: de één heeft een hele lichte bloeding en kan de klok erop gelijkzetten wanneer zij menstrueert, de ander is zeer onregelmatig of heel heftig ongesteld. Sommigen ervaren heel veel pijn en anderen hebben het nauwelijks door. Wat wordt gezien als een normale menstruatie en wanneer zou je naar een (huis)arts moeten gaan?
Wat is menstruatie?
De menstruatie, oftewel ongesteld zijn, is een bloeding die via de vagina het lichaam uit komt om het baarmoederslijmvlies wat die maand is opgebouwd af te scheiden. Dit zorgt ervoor dat de baarmoeder zich weer klaar kan maken voor een volgende eisprong en mogelijke innesteling. Als er dus geen bevruchting plaatsvond, menstrueert een vrouw. Als er wel een bevruchting plaatsvond, volgt er geen bloeding of menstruatie. Wel kan er soms een lichte bloeding optreden die lijkt op een menstruatie, dit kan bijvoorbeeld een innestelingsbloeding zijn. Dan nestelt het bevruchte eitje zich in de baarmoederwand. Hieronder zie je een filmpje over hoe de menstruatie werkt.
Wat is ‘normaal’?
Ongeveer eens per maand, tussen de 21 tot 36 dagen, treedt er een menstruatie op die minimaal twee en maximaal zeven dagen duurt. Wanneer een meisje of vrouw net menstrueert zijn de menstruaties vaak onregelmatig(er), zowel in de duur van de menstruatie als de lengte van de cyclus zelf. Vaak worden de menstruaties na een jaar of drie regelmatig. Gemiddeld is het bloedverlies tussen de 25 en 40 milliliter, met een maximum van 120 milliliter, verdeeld over het aantal dagen dat je menstruatie aanhoudt. Op de tweede dag van de menstruatie vindt over het algemeen het meeste bloedverlies plaats, maar dit kan verschillen per vrouw.
Wanneer is een menstruatie onregelmatig of afwijkend?
Onregelmatig betekent dat er geen patroon is in de menstruatie. Nu komt de menstruatie niet op één dag aan, de ene keer zullen er niet iets meer dagen tussen zitten dan de andere keer. Zoals eerder genoemd is het is normaal dat een menstruatie in de eerste drie jaar onregelmatig is. Daarnaast is de menstruatie ook onregelmatig als je richting de overgang gaat. Dit heeft alles te maken met de hormoonhuishouding. Als je menstruatie in de tussenliggende periode, dus tussen de eerste paar jaar van de menstruatie en de overgang, anders is dan de eerdergenoemde norm, kan er sprake zijn van een afwijkende of onregelmatige cyclus. Als je cyclus bijvoorbeeld langer dan 36 dagen duurt, dan is dit afwijkend. Hier kunnen verschillende oorzaken van zijn, zoals bijvoorbeeld PCOS. Naast een (te) lange cyclus bestaan er meer varianten van een onregelmatige of afwijkende cyclus.
Amenorroe
Amenorrioe houdt in dat je langere tijd geen menstruatie hebt en er minimaal zes maanden tussen menstruaties zit. Letterlijk betekent amenorroe dan ook ‘niet menstrueren’. Amenorroe kan bijvoorbeeld optreden door psychische stress, gewichtsdaling of langdurig overmatige fysieke inspanning. Voor mensen die zwanger zijn is niet ongesteld worden juist de bedoeling en heel normaal! Maar als er bij jou sprake is van amenorroe zonder dat je zwanger bent, is het goed om contact op te nemen met de huisarts. De huisarts doet onderzoek om erachter te komen wat de oorzaak is en verwijst eventueel door naar de gynaecoloog.
Polymenorroe
Polymenorroe is weer het tegenovergestelde van bovenstaande: hierbij ben je juist vaker ongesteld en duurt je cyclus korter dan 21 dagen. Vaak heb je hierbij ook last van langdurig en veel bloedverlies (hypermenorroe). Hierbij zijn de eierstokken eigenlijk overactief waardoor je vaker menstrueert.
Hypermenorroe
Zoals hierboven al omschreven heb je bij hypermenorroe last van veel bloedverlies. Aan het begin van dit artikel werd al beschreven dat een bloedverlies tussen de 25 en 40 milliliter normaal is, met een maximum van 120 milliliter. Er is sprake van hypermenorroe wanneer iemand per menstruatie meer dan 120 milliliter bloed verliest. Naast de praktische ongemakken kan dit ook bloedarmoede tot gevolg hebben.
Oligomenorroe
Wanneer er sprake is van oligomenorroe, zit je als het ware tussen polymenorroe en amenorroe in. De menstruatie is dan onregelmatig, maar nog wel binnen de zes maanden. Er is dan geen patroon in de cyclus te herkennen, er zijn maximaal zes menstruaties per jaar en ze komen ergens tussen de 35 dagen en zes maanden voor.
Al met al hoeven bovenstaande klachten niet direct een reden tot zorg te zijn. Er zijn immers verschillende oorzaken mogelijk. Het kan zijn dat er sprake is van een hormoonafwijking, een onregelmatige cyclus of een andere oorzaak. In het laatste geval is het bijvoorbeeld mogelijk dat je je in een stressvolle periode bevindt of je plotseling een ander dieet volgt. Dit kan van invloed zijn op je menstruatie.
Wat kan je zelf doen om meer inzicht te krijgen in je menstruatie?
Er bestaan verschillende apps voor op je telefoon waarin je je menstruatie kunt bijhouden om zicht te krijgen op je cyclus. Wil je weten hoeveel bloed je verliest tijdens een menstruatie? Dan kan je een menstruatiecup (aff.) gebruiken. Deze geeft meer zicht op de hoeveelheid bloedverlies hoeveel bloed je verliest ten opzichte van een tampon, maandverband of menstruatieondergoed (aff.). Let wel op het gebruik van een menstruatiecup in combinatie met een (koper en hormoon) spiraal. Maar al met al blijft het moeilijk in de schatten hoeveel bloed je verliest.
Mocht je last hebben van klachten, je zorgen maken of zwanger willen worden, dan kan het goed zijn om dit met de huisarts te bespreken. Deze kan zelf verder onderzoek doen of je zo nodig verwijzen naar een gynaecoloog.
Hoofdafbeelding afkomstig via Rawpixel
Bronnen: De Gynaecoloog, CycleCare, MedicInfo
