Hoe word jij het liefst aangesproken? Met meneer, mevrouw of geen van beide. De maatschappij wordt zich langzamerhand bewust van het feit dat er meerdere mensen zijn die zich geen man of vrouw voelen. Om deze reden gaat de Gemeente Amsterdam genderneutraal communiceren.
Dit betekent dat Amsterdammers voortaan niet meer met “meneer” of “mevrouw” worden aangesproken, maar met “bewoner”. De reden hiervoor is dat de Gemeente Amsterdam een inclusieve gemeente wil zijn, waar niemand wordt buitengesloten. Ook de NS gaat genderneutraal communiceren. De mensen die gebruikmaken van het openbaar vervoer zullen voortaan met “reiziger” worden aangesproken. Bij beide organisaties worden de medewerkers getraind in hoe zij genderneutraal kunnen communiceren. In deze blog vertellen we waarom een genderneutrale maatschappij belangrijk is.
Wat is gender?
Als we over gender spreken dan verstaan we hier de socioculturele aspecten van het man of vrouw zijn onder. Deze aspecten werden in het verleden direct in verband gebracht met de biologische verschillen tussen mannen en vrouwen (sekse). Denk aan stereotypen zoals: vrouwen doen het huishouden en zorgen voor de kinderen, mannen werken en zorgen voor het inkomen. Hoewel menig reclame deze stereotypen in stand houdt, vervagen deze verschillen in de westerse wereld steeds meer. Het zorgen voor inkomsten en het huishouden wordt niet vanzelfsprekend aan een man of vrouw gekoppeld. Kortom, de inhoud van de hokjes “man” of “vrouw” vervagen. Meisjes mogen stoer zijn in plaats van schattig, jongens mogen slim zijn in plaats van sterk. Er wordt echter nog steeds in hokjes gedacht. Na de geboorte van een kindje wordt er direct aangegeven of het kindje een jongen of een meisje is. Dit wordt gecommuniceerd naar de buitenwereld en in het paspoort opgenomen. Maar wat gebeurt er als je er achter komt dat je niet in één van deze hokjes past?
Meerdere varianten van gender
Er wordt steeds meer bekend over alles wat er tussen het zijn van een man of een vrouw inzit. Ryanne van Dorst heeft hier recent het NPO3 programma Geslacht! over gemaakt. Ryanne is geboren als “hermafrodiet”, tegenwoordig de “intersekse-conditie” genoemd. Dit houdt in dat zij is geboren met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken. Ze omschrijft zelf dat er is geprobeerd om van haar een meisje te maken door middel van hormonen. Zij voelt zich echter geen vrouw of man, zij is zichzelf. Ze heeft het programma Geslacht! gemaakt om meer bewustwording te creëren én omdat zij zichzelf nergens aan kan identificeren. Naast het feit dat er we aannemen dat iemand of een man of een vrouw is, is er in de volksmond weinig bekend over de “intersekse-conditie” en zijn er weinig rolmodellen.
Je kunt je dus zowel man als vrouw voelen of je juist geen man of vrouw voelen. Dit gevoel staat niet per definitie in verband met het hebben of creëren van specifieke geslachtskenmerken. Dit gevoel van gender wordt belicht in de 3Doc Genderbende. Hierin vertellen vijf jonge mensen hoe zij zich voelen als transgender (lichamelijk een man zijn en je een vrouw voelen of andersom) en genderqueer (het niet hoeven kiezen tussen het zijn van een man of vrouw, of gender fluïde zijn). Zij concluderen dat zij zichzelf zijn, zonder dat hier het geslacht man of vrouw aan wordt gekoppeld.
Een genderneutrale maatschappij
Man, vrouw, transgender, genderqueer! Zoveel mensen, zoveel variaties. Juist omdat er zoveel diversiteit is in het gevoel van gender, is het belangrijk dat de maatschappij genderneutraal wordt ingericht. Genderneutraal houdt in dat we niet meer speken over gender als in man óf vrouw. Je kunt hierbij denken aan het benaderen van mensen op een neutrale manier, zoals de Gemeente Amsterdam en de NS doen. Ook kan je denken aan het creëren van genderneutrale plekken, zoals een genderneutraal toilet of genderneutrale kleedkamer. Op deze manier creëren we een inclusieve maatschappij waarin we allemaal onszelf mogen zijn, voelen en uiten. Dit betekent voor de mensen die zich geen man of vrouw voelen of die zich zowel man als vrouw voelen, dat zij niet meer hoeven te kiezen tussen het zijn van een man óf een vrouw. Zij hoeven nooit meer voor een toilet te staan en zich ongemakkelijk te voelen voor de keuze die zij moeten maken, terwijl zij juist die keuze niet kúnnen maken. Als maatschappij laten wij deze mensen weten dat iedereen erbij hoort, dat niemand wordt buitengesloten en dat mensen mogen zijn wie zij zijn.
Een genderneutrale toekomst
De eerste stappen naar een genderneutrale maatschappij worden nu gezet. In overleg met LHBTIQ-organisaties wordt overlegd wat de vervolgstappen zouden kunnen zijn. Hierbij kun je denken aan:
- Geboortekaartjes met daarop “Hoera, een kindje” in plaats van een “Hoera, een jongen” of “Hoera, een meisje”.
- Mogelijkheden om aan te geven wie je bent zonder dat je hierbij moet aangeven of je man of vrouw bent, zoals bij het boeken van een hotel of vliegticket.
- Het kopen van kleding die voor iedereen is gemaakt en niet specifiek voor alleen mannen of vrouwen.
- De beschikbaarheid van speelgoed zonder dat hierbij wordt aangegeven of dit voor jongetjes of meisjes is.
Er zijn natuurlijk veel meer veranderingen die doorgevoerd zouden kunnen worden om de maatschappij inclusief te maken. Hoe zou volgens jou een genderneutrale maatschappij er uit moeten zien?
