De hashtag #MeToo is de afgelopen weken volop voorbij gekomen in de media. Er lijken weinig vrouwen te zijn die niet #MeToo kunnen zeggen. Hoe zit dat in jouw omgeving? Wat is seksueel geweld en wat kun je doen?
Wat is seksueel geweld?
Seksueel geweld, of seksueel misbruik, is een breed begrip. Als iemand tegen zijn wil met geweld, dreigementen of chantage tot seksueel (getint) contact wordt gedwongen, dan is er sprake van seksueel geweld. Dit kan gaan om het moeten uitvoeren van, ondergaan van of getuige zijn van seksuele handelingen. Ook seksueel (getint) contact met iemand die nog geen 16 is, staat volgens de wet gelijk aan seksueel misbruik. De aard van het contact is echter minder belangrijk. De moderne opvatting is dat er niet per se fysiek contact hoeft te zijn om van seksueel misbruik te kunnen spreken. Gedwongen worden om je uit te kleden of seksueel kwetsende opmerkingen kunnen dus evengoed seksueel misbruik zijn. Lees ook ons eerdere artikel over wanneer seksueel contact ongewenst is.
Cijfers
Volgens de cijfers van Rutgers (2012) heeft 40% van de vrouwen ooit weleens fysiek grensoverschrijdend en 53% niet-fysiek grensoverschrijdend gedrag meegemaakt. Bij de mannen is dat respectievelijk 13% en 29%. Volgens de cijfers van het Centrum Seksueel Geweld (2015) is 1 op de 8 vrouwen en 1 op de 25 mannen ooit verkracht. De meeste daders komen uit familie- of vriendenkring, en in 6% van de gevallen is de dader een vrouw. Eén op de vijf personen krijgt tijdens seksueel misbruik een erectie of wordt vaginaal vochtig, maar dit zegt niets over toestemming of je subjectief opgewonden voelen. Een van de theorieën is dat dit een lichamelijke reflex is, zodat je lichaam wordt beschermd tegen schade.
Actueel probleem
Begin oktober werd Harvey Weinstein, Amerikaans (film)producent, door verschillende vrouwen beschuldigd van seksuele intimidatie en ongewenste intimiteiten. Nadat dagblad The New York Times de beschuldigingen aan het licht bracht, kwamen er nog veel meer verhalen van verkrachtingen en ander seksueel misbruik naar boven. Zijn seksueel grensoverschrijdend gedrag bleek een lang bewaard publiek geheim te zijn in Hollywood. Hij beschikte over veel macht en zijn slachtoffers vreesden dat hij hen juridisch zou aanklagen en/of hun carrières zou dwarsbomen. Door het schandaal rondom Harvey Weinstein zijn actrices een boekje open gaan doen over de vernederingen en intimidaties die zij te verduren krijgen van machtige mannen in de filmwereld.
Golf van hashtags
In Amerika is met de #MeToo-campagne de aandacht verschoven van beroemdheden naar gewone vrouwen die ongewenste intimiteiten ervaren. Door middel van de hashtag en woorden ‘#MeToo‘ (ik ook) delen sinds een paar weken wereldwijd talloze vrouwen hun ervaringen met seksueel misbruik op Twitter en Facebook. De actie moet seksueel geweld uit de taboesfeer halen, en aantonen hoe wijdverbreid het voorkomt. Daarnaast werd in Nederland naar aanleiding van de vermissing van Anne Faber veel gesproken over de angst en onveiligheid die vrouwen anno 2017 nog steeds ervaren. Hierdoor raakte de #MeToo-campagne waarschijnlijk in een stroomversnelling. In reactie hierop zijn er overigens mannen die vinden dat zij zich schuldig hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag en hun verhaal delen met de hashtag #IHave.
Meld seksueel geweld!
Vaak durven slachtoffers zich niet te melden of melden zich te laat. Slachtoffers hebben de neiging ongewenste ervaringen te bagatelliseren. Hoe maak je vrouwen bewust van de absolute noodzaak van het melden van seksueel geweld? Fonds Slachtofferhulp en Centrum Seksueel Geweld lanceerden 16 oktober 2017 een videoclip waarin aandacht wordt gevraagd voor en hulp wordt aangeboden aan slachtoffers van seksueel geweld. Hiervoor is, met toestemming van Lady Gaga, gebruik gemaakt van de track ‘Til it happens to you’. De Nederlandse versie ‘Als het jou overkomt’ wordt gezongen door Jennie Lena. Het lied maakt duidelijk dat seksueel geweld iedereen kan overkomen. Fond Slachtofferhulp vertelt dat “de clip om allerlei redenen vooral is gericht op de doelgroep jonge vrouwen, maar allemaal erkennen en herkennen we ook problemen bij mannen”. (Bekijk ook de video van Lady Gaga onderaan dit artikel.)
Wat kan ik doen?
Het bespreekbaar maken van het probleem op social media is belangrijk en blijkbaar nog steeds nodig. Maar het is ook belangrijk om de discussie niet oppervlakkig te houden en na te denken over oplossingen. Zo is het belangrijk dat kinderen al vroeg leren om grenzen te bepalen en communiceren, als onderdeel van hun seksuele opvoeding. Zowel thuis als op school. Op de werkvloer moet er op worden gelet dat het veilig genoeg is om je grenzen aan te geven. Duidelijk moet zijn dat er bij een positieve seksuele interactie sprake is van wederzijdse instemming, vrijwilligheid en gelijkwaardigheid.
Heb jij seksueel grensoverschrijdend gedrag meegemaakt? Wil je erover praten, heb je hulp nodig of weet je niet wat je moet doen? Je kunt online en telefonisch terecht bij verschillende instanties waaronder:
- Centrum Seksueel Geweld vangt je op, zowel psychologisch, medisch als juridisch;
- Ook de Hulplijn van Slachtofferhulp nodigt je uit om de stilte te verbreken en biedt gratis juridische hulp;
- Op de website van Hulpverlening na seksueel misbruik kun je testen of je bent misbruikt en uitzoeken wat voor een behandeling jou zou kunnen helpen;
- Seksueel Geweld is een website voor en door lotgenoten;
- Voor psychologische hulp kun je een verwijzing vragen aan je huisarts of contact opnemen met Korrelatie.
Beeld: Rawpixel
