Seksualiteit geeft ons in de meeste gevallen een hoop plezier en genot. Helaas kan seks ook een minder leuke kant hebben, zoals in het geval van seksuele misdrijven. Verkrachting is in Nederland altijd strafbaar. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) kwam onlangs met een nieuw wetsvoorstel waarin slachtoffers beter beschermd zouden worden. Maar is dit wel zo?
Het is goed dat wetten steeds verder worden aangescherpt, ook die van de seksuele misdrijven. Van halverwege de vijftiende tot het einde van de achttiende eeuw werden de bedrijvers van illegale seks, waaronder overspel of verkrachting, zwaar gestraft. Seks was alleen toegestaan tussen een gehuwde man en vrouw in de ‘missionaire’ positie. Het was enkel en alleen bedoeld voor voortplanting. Op overspel stond vaak de doodstraf, op verkrachting altijd.
Toen, net als nu, was verkrachting vaak moeilijk te bewijzen. En als de verkrachte vrouw zwanger was geworden, werd ze er om de een of andere reden van verdacht een orgasme te hebben gehad en plezier te hebben beleefd. Dan waren dader en slachtoffer beiden ‘schuldig’ aan ontucht of overspel en was er geen veroordeling van verkrachting. Momenteel hebben we veel meer kennis en onderzoeken die ons kunnen helpen bij dit soort vraagstukken. Maar hoe kan de rechtspraak meer bescherming bieden aan slachtoffers?
Het nieuwe wetsvoorstel
De overheid wil meer bescherming bieden aan slachtoffers van seksuele en seksueel getinte misdrijven. Daarom is er een wetsvoorstel in de maak om de strafwetgeving aan te scherpen en uit te breiden. De voorstellen zijn ook van toepassing op grensoverschrijdend gedrag op het internet. Bovenop wat nu al strafbaar is, stelt de nieuwe wetgeving ook strafbaar; seks tegen de wil; (non-) verbale en lichamelijke seksuele intimidatie; het stelselmatig seksueel benaderen van een kind onder de zestien jaar (sexchatting). Dit klinkt in eerste instantie als een nobel doel maar het zorgt ook voor veel vragen. Vooral is er de afgelopen tijd veel gediscussieerd over het wetsvoorstel: seks tegen de wil.
Seks tegen de wil vs verkrachting
In het nieuwe wetsvoorstel wordt de bestaande wet over verkrachting namelijk niet aangepast. Wel komt er een nieuw delict bij: seks tegen de wil. Hierdoor wordt seks tegen de wil onderscheiden van verkrachting. Het argument voor die tweedeling is dat de straf in proportie zou kunnen worden gebracht met het aan de verdachte te maken verwijt. Seks tegen de wil wordt in het voorstel minder zwaar bestraft dan verkrachting, omdat daar geweld of dwang aan te pas moet komen.
Met de nieuwe wet wil minister Fred Grapperhaus seks tegen de wil ook strafbaar stellen, maar van verkrachting is pas sprake bij dwang of geweld. Amnesty International zet meteen een flinke kanttekening bij het nieuwe wetsvoorstel. Ze juichen het strafbaar stellen van ongewenste seks toe, maar constateren ook dat de wet suggereert dat dit delict minder erg is, omdat de strafmaat slechts de helft is ten opzichte van verkrachting.
Daarnaast stellen ze dat elke seksuele vorm van vaginale, anale of orale penetratie van het lichaam zonder instemming volgens internationale mensenrechtenverdragen verkrachting is. Amnesty vindt dat dat ook in de huidige en nieuwe wet in Nederland het uitgangspunt moet zijn. Het verkrachtingsdelict moet gebaseerd zijn op een gebrek aan instemming in plaats van dwang en geweld. Amnesty pleit dan ook om de wet in één keer goed aan te passen. Dit houdt in: het schrappen van dwang en geweld uit de wet en het centraal stellen van wederzijds goedvinden, net zoals dat in Zweden en Engeland is gedaan.
Verdediging van het slachtoffer
Volgens de huidige zedenwetgeving kan een verdachte voor verkrachting veroordeeld worden als sprake is van dwang of geweld. Slachtoffers die zich niet kunnen verzetten, bijvoorbeeld omdat ze gedrogeerd of dronken zijn of verstijven, zijn vaak kansloos voor een rechter. Dus wanneer iemand verstijft van angst of om andere redenen geen instemming kan geven wordt dit niet hetzelfde berecht als verkrachting. Dit terwijl de gevolgen voor slachtoffers niet minder ernstig hoeven te zijn als er geen direct geweld is gebruikt. We weten inmiddels uit onderzoek dat 70% van de slachtoffers van verkrachting niets doet en als het ware verlamt van angst, waardoor geweld door een dader niet nodig is. Slachtoffers die niet in staat waren zich te verzetten, kunnen zelfs serieuzere klachten ontwikkelen dan slachtoffers die wél hiertoe in staat waren.
Seks met instemming
Het belangrijkste is dat er sprake is van consent van beide partijen om fijne seks met elkaar te hebben. Dit hoeft niet in de vorm van een getekend contract voordat je het bed in duikt. Wel kan het handig zijn dat als je twijfelt, je toch even vraagt of de ander echt wil. Seks met wederzijds instemmen is natuurlijk ook gewoon veel leuker en daarvan kan je mooi gebruiken maken door direct te vragen wat de ander lekker vindt.
Mocht jezelf nou een negatieve seksuele ervaring hebben, dan kun je het beste terecht bij Centrum seksueel geweld. Ook zou je een afspraak met je huisarts kunnen maken om te overleggen welke stappen je kunt nemen.
