Ga jij weleens vreemd? Zo ja, dan zal je het waarschijnlijk niet snel toegeven. Vreemdgaan wordt gezien als een van de grootste bedreigingen voor elke liefdesrelatie. De pijn van het bedrog heeft dan ook vele relaties om zeep geholpen. Niemand zou willen dat het zichzelf overkomt en toch doen we het wel de ander aan. Waarom gaan we dan vreemd?
Vreemdgaan in relaties en huwelijken komt al eeuwenlang voor. Het gebeurt veelal stiekem, want er rust een groot taboe op. In de bijbel wordt het zelfs verboden. Doordat overspel vooral in het geheim gebeurt, is het moeilijk te achterhalen hoe vaak het precies voorkomt. Daarnaast verschilt de definitie van vreemdgaan ook per persoon. De één vindt vreemdgaan al een sms’je sturen naar een andere vrouw of man, terwijl de ander onder vreemdgaan alleen seksuele handelingen verstaat. Volgens de encyclopedie is vreemdgaan het hebben van een (seksueel) contact of een (seksuele) relatie met een ander dan de vaste partner, zonder dat die hiervoor toestemming heeft gegeven.
De monogame relatie
Zodra wij een relatie aangaan met iemand wordt van ons verwacht dat we monogaam zijn, uitzonderingen daargelaten. Onder monogaam zijn verstaan we dat we maar één (seksuele) relatie tegelijk hebben. Vroeger was het monogaam zijn functioneel, dan wist je dat je kinderen van jou waren. Toentertijd was het huwelijk vaak een economische aangelegenheid. Tegenwoordig is het meer een romantische keuze en zoeken we liefde en emotionele verbinding bij onze partners. Daardoor is vreemdgaan van een bedreiging op economisch vlak verschoven naar een bedreiging op het emotionele vlak en wordt deze als nog pijnlijker ervaren. Eerder schreven we op Bedmanieren over wat een relatie duurzaam maakt. Daar stond bij dat juist het intieme contact tussen de partners zorgt voor verbintenis die je nodig hebt. Maar waarom gaan we dit dan buiten onze relatie halen?
Zoektocht naar jezelf
Esther Perel, psychotherapeute en gespecialiseerd in relaties, probeert antwoord te geven op deze vraag. Zij vertelt dat er veel theorieën bestaan over de vraag waarom mensen vreemdgaan. Zo zouden mannen vreemdgaan omdat ze angst hebben om te verbinden, en vrouwen plegen daarentegen vaak overspel omdat ze een gebrek aan verbinding voelen in de relatie. Als je vreemdgaat dan kan je niet gelukkig zijn met de relatie, volgens deze theorie. Maar zelfs gelukkige mensen gaan affaires aan, dus hoe kan dat dan? ‘Het heeft niet eens met die ander te maken waarop je verliefd wordt’, zegt Perel. Ook heeft het niet te maken met hoe gelukkig of ongelukkig je in je eigen relatie bent. Het heeft vooral met jezelf te maken. Ontrouw gaat over het verlangen. Het hunkeren naar een emotionele band, vrijheid, autonomie en intense seksualiteit. Vreemdgaan komt volgens Perel vooral voort uit de wens om iets van onszelf dat we verloren zijn terug te vinden. Een passie die je misschien vroeger had, of de bewondering die je kreeg toen je jonger was. Bij vreemdgaan zijn we volgens Perel niet op zoek naar een ander, maar zijn we op zoek naar onszelf.
Verlangen en voelen dat je leeft
Het gevaarlijke van vreemdgaan is dat het je het een gevoel kan geven dat je leeft. De oorzaak van deze gevoelens is biologisch. De hormonen die vrijkomen bij een affaire zorgen ervoor dat we beter ruiken, proeven, zien en voelen. We ervaren alles om ons heen veel intenser. ‘Sommige verhoudingen zijn pogingen om de doodsheid te verdrijven’, zegt Perel. Je kunt nog zo veel houden van de man of vrouw met wie je bent, je kunt nog zo gelukkig zijn met de kinderen die je samen hebt, of het werk dat je doet, maar er zijn ook dagen dat je allebei uitgeblust op de bank naar Game of Thrones kijkt. De gewone dingen en het kleine geluk, dat went. Dan is daar ineens DE MINNAAR (of de minnares), en die blaast alles weer nieuw leven in. Affaires gaan dan ook veel minder over seks dan over verlangen. Omdat de ander ook vaak onbereikbaar is, blijf je extra veel naar elkaar verlangen. De verboden vrucht werkt verslavend.
In elk van ons zou dus een minnaar of minnares kunnen schuilen. Ook degenen die al jaren trouw zijn en monogame overtuigingen hebben, kunnen het verlangen misschien niet weerstaan. Dus het meest pijnlijke verraad kan iedereen overkomen. Toch kan hier nog positief worden afgesloten met het feit dat gelukkig ook veel relaties ontrouw overleven. Wil je weten hoe dat kan? Kijk dat hieronder naar de volledige TEDtalk van Esther Perel waarin ze haar visie op vreemdgaan verder uitlegt en hoe je met ontrouw in je relatie het beste kan omgaan.
