PCOS is de meest voorkomende hormonale aandoening onder vrouwen en heeft invloed op het seksueel functioneren. Hoe weet je of jij het hebt? En wat hiermee te doen?
Wat is PCOS?
PCOS is de afkorting voor het Polycysteus Ovarium Syndroom. Het komt voor bij 10-15% van de vrouwen in vruchtbare leeftijd. Bekende oorzaken zijn aanleg en overgewicht. Normaal gesproken ontwikkelen zich in de eerste helft van de menstruatiecyclus enkele follikels (vochtblaasjes) in de eierstokken. Daarvan groeit er meestal maar één zover door totdat deze knapt. Het knappen van het blaasje noemen we de ovulatie (eisprong). Het eitje komt dan vrij, wordt door de eileider opgevangen en beweegt naar de baarmoeder.
Bij vrouwen met het Polycysteus Ovarium Syndroom vormen zich meerdere kleine follikels tegelijk. Bovendien komen die moeilijk tot groei en ovulatie. Dit heten ook wel cysten. Wanneer de eisprong uitblijft, ontstaat er minder vaak of geen menstruatie en wordt de vruchtbaarheid sterk verminderd.
Hoe weet ik of ik PCOS heb?
Hormonen spelen een belangrijke rol bij PCOS. Lees hier welke en waarom. Met bloedonderzoek worden je hormoonspiegels bepaald. Door middel van een inwendige (vaginale) echo worden de eierstokken beoordeeld. Net zoals bij elk syndroom is PCOS een verzameling aan symptomen, waardoor de klachten er bij iedere vrouw net even anders uit kunnen zien. De diagnose kan worden gesteld wanneer je tenminste twee van de volgende symptomen hebt:
- Onregelmatige of geen menstruaties (minder dan acht per jaar);
- Overmatige aanmaak van het geslachtshormoon testosteron (oftewel; een te hoog vrij-testosterongehalte in het bloed). Dit uit zich in acné, overbeharing op het lichaam en gezicht volgens een mannelijk patroon, en haarverlies op het hoofd;
- Polycysteuze eierstokken: op een echo worden meer dan twaalf blaasjes (in plaats van drie tot acht) per eierstok gezien.
Behandeling van PCOS bestaat uit leefstijlaanpassingen (zoals meer sporten en gewichtsverlies) en/of het slikken van de anticonceptiepil, afhankelijk van of er een kinderwens speelt.
PCOS en seks
Onderzoek richtte zich tot nu toe vooral op hoe PCOS en de gevolgen voor de algemene gezondheid beter kunnen worden behandeld. Een recent overzichtsartikel toonde echter aan dat vrouwen met PCOS op seksueel gebied minder goed functioneren dan vrouwen zonder PCOS. Vrouwen met PCOS rapporteerden minder seksuele opwinding en tevredenheid, en meer lubricatie- en orgasmeproblemen. Ook de overmatige lichaamsbeharing had een negatieve invloed op de mate waarin zij zich aantrekkelijk voelden tijdens seks en in sociale situaties. Dit alles kan samenhangen met het vaker voorkomen van angst– en depressieve klachten, een negatief lichaamsbeeld en een lagere kwaliteit van leven bij deze vrouwen.
En dat terwijl vrouwen met PCOS een goed seksleven even belangrijk vinden als vrouwen zonder PCOS! Seksuologische hulp vanuit een biopsychosociaal oogpunt is daarom belangrijk. Laat je adviseren op zowel hormonaal en leefstijl gebied, als bij seksuele en psychologische klachten, het effect op relaties en een eventuele kinderwens.
Meer info?
Herken jij je in bovenstaand verhaal? Vraag je huisarts om een verwijzing voor verder onderzoek en/of begeleiding. Kijk eens op de website van Stichting PCOS Nederland, Freya (een vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen) of van De Gynaecoloog als je meer wilt lezen over PCOS, behandeladviezen en ervaringen van andere vrouwen. Tot slot worden er vrouwen met PCOS gezocht die willen deelnemen aan onderzoek. Wanneer door onderzoek duidelijk wordt wat de seksuele problemen precies veroorzaakt, is een effectieve behandeling hopelijk ook dichterbij!
Beeld: Rodion Kutsaev via Unsplash
