Seksuele klachten worden door psychologen officieel ‘seksuele disfuncties’ genoemd. Maar welke seksuele disfuncties bestaan er precies? Je leest hier over de seksuele klachten die bij vrouwen kunnen voorkomen.
Het handboek voor seksuele problemen
Officiële diagnoses worden in de psychologie gebaseerd op criteria zoals die staan beschreven in het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM). Dit is het handboek van de American Psychiatric Association waarin alle officieel te diagnosticeren psychische stoornissen staan omschreven. Laten we voorop stellen dat het bij het zoeken van hulp voor psychische klachten natuurlijk het belangrijkste is dat je last hebt van die klachten. In die zin doet het er minder toe of die klachten precies voldoen aan wat er in de DSM staat omschreven. Kortom, als iets je dwars zit, klop dan aan voor hulp bij je huisarts. Die kan je doorverwijzen naar de juiste persoon.
Vrouwelijke seksuele disfuncties
We omschrijven hieronder de vrouwelijke seksuele disfuncties zoals die in de DSM-5 zijn omschreven. De DSM-5 is de meest recente versie van het handboek. Misschien herken je zelf wel iets in de seksuele disfuncties die bestaan. Iedereen heeft namelijk wel eens in mindere of meerdere mate last van de klachten die in de DSM staan omschreven.
In de DSM-5 zijn de volgende vrouwelijke seksuele disfuncties opgenomen:
- Seksuele interesse-/opwindingsstoornis
Deze diagnose kan worden gesteld bij vrouwen die geen of weinig zin hebben in seks of intiem contact, of die moeite ervaren om voldoende seksueel opgewonden te raken bij adequate seksuele stimulatie. Omdat deze problemen vaak samen gaan, zijn ze in de DSM-5 onder hetzelfde kopje geplaatst. - Genitopelvienepijn-/penetratiestoornis
Deze seksuele disfunctie houdt in dat de vrouw pijn ervaart aan haar vulva of vagina voor, tijdens of na de seks, of dat het door spierspanning in de vagina onmogelijk is de vagina in te gaan met bijvoorbeeld een vinger of de penis. In de vorige editie van het handboek, de DSM-IV, stonden deze disfuncties nog apart omschreven, maar omdat ze vaak moeilijk te onderscheiden zijn, zijn ze in de DSM-5 samengevoegd. Een voorbeeld: heeft een vrouw pijn omdat de spieren van haar vagina zo gespannen zijn, of zijn de spieren van de vagina zo gespannen omdat de vrouw bang is pijn te gaan ervaren bij penetratie? Dit is regelmatig een vraag van de kip en het ei. - Orgasmestoornis
Een orgasmestoornis wordt gediagnosticeerd bij vrouwen die geen orgasme of pas na een lange tijd van seksuele stimulatie een orgasme ervaren, ondanks een daaraan voorafgaande fase van voldoende seksuele opwinding. - Seksuele disfunctie door een middel/medicatie
Deze diagnose wordt gesteld als de seksuele problemen worden veroorzaakt door het gebruik van middelen (bijv. drugs) of medicatie. Zo is bijvoorbeeld bekend dat bij gebruik van antidepressiva seksuele klachten kunnen ontstaan. - Seksuele disfunctie niet anderszins omschreven (NAO)
Deze diagnose wordt gesteld bij vrouwen die wel klachten ervaren die passen binnen bovenstaande omschrijvingen, maar bij wie de klachten niet dusdanig ‘ernstig’ zijn dat er één van bovenstaande stickers er vol kan worden opgeplakt.
Specificatie van de seksuele klachten
De seksuele klachten moeten minimaal 6 maanden aanwezig zijn (dit criterium geldt niet voor de seksuele disfunctie door een middel/medicatie). Verder wordt gespecificeerd of de klachten ‘levenslang’ zijn of ‘verworven’. Dat wil zeggen: altijd al aanwezig geweest of ontstaan in de loop van het seksuele leven. Ook wordt bekeken of de seksuele klachten ‘gegeneraliseerd’ zijn of ‘situationeel’, oftewel in elke situatie aanwezig of alleen in specifieke situaties. Een voorbeeld van een situationele genitopelvienepijn-/penetratiestoornis is bijvoorbeeld als penetratie bij een vrouw niet lukt met de penis van een seksuele partner, maar wel tijdens masturbatie met een dildo. Wat verder nog belangrijk is bij het stellen van een diagnose, zijn de volgende factoren: partner factoren, relatie factoren, factoren van individuele kwetsbaarheid, culturele of religieuze factoren, en somatische factoren.
(tekst loopt verder onder afbeelding)
Bron: Unsplash, Krista Mangulsone.
Praat over je seksuele klachten
De DSM is vooral een erg handige tool om gemakkelijker met elkaar over psychische problemen te kunnen communiceren; als het gaat over een orgasmestoornis, weten beide partijen waar over wordt gesproken. Maar we kunnen niet genoeg benadrukken dat het vooral heel belangrijk is hoe je jezelf voelt! Zit jij ergens mee? Kaart het aan in je omgeving, bij je partner, of ga naar de huisarts. Misschien herken je iets in het lijstje dat staat omschreven in dit artikel. Hopelijk opent dit artikel een deur om erover na te denken, alleen of met je (seks)partner(s). Omdat je seks vaak met zijn tweeën hebt, is het natuurlijk belangrijk eventuele problemen met je (seks)partner(s) te bespreken. Veel succes, en misschien ook wel wat (seks)plezier!
Hoofdafbeelding: rawpixel.com.
