EducatieSeksualiteitSeksuele klachten

Seks en antidepressiva; wat zijn de gevolgen?

geschreven door 9 november 2021
Seksuele klachten en antidepressiva

Zoals we eerder schreven op Bedmanieren.nl zijn er veel psychische stoornissen die gevolgen hebben voor het seksueel functioneren en seksualiteit. Voor een groot deel van deze stoornissen kan ook medicatie worden voorgeschreven. Stipt op nummer één staan de antidepressiva. Wat zijn de gevolgen van antidepressiva op het seksueel functioneren?

Voor veel psychische klachten wordt antidepressiva voorgeschreven. Ook in de richtlijn geestelijke gezondheidszorg staat dat medicatie een effectieve behandeling van de klachten kan bieden, met name bij depressieve- en angststoornissen. Wat vaak niet wordt besproken bij het voorschrijven van de medicatie zijn de effecten ervan op seksueel functioneren.

Werking

Bijna 6% van de bewoners van Nederland gebruikt antidepressiva. Antidepressiva zorgen ervoor dat de ontstane tekorten in de lichaamseigen ‘gelukshormonen’ (namelijk serotonine en noradrenaline) weer worden aangevuld waardoor de stemmingsklachten afnemen. Wel duurt het twee tot zes weken voordat de medicatie aanslaat. Dit korte filmpje laat zien hoe antidepressiva werken:

Minddistrict: Hoe werken antidepressiva

Negatieve bijwerkingen op het seksueel functioneren

Antidepressiva kunnen een effect hebben op alle fases van de seksuele activiteit. Als gevolg van het gebruik van antidepressiva kunnen de eventuele seksuele klachten die ook bij een depressie horen toenemen. Zoals je al eerder hebt kunnen lezen neemt de zin in seks vaak af ten tijde van een depressieve stoornis. Een van de gevolgen van antidepressiva is ook dat de zin in seks (nog verder) kan afnemen. Hoewel dit voor diegene die de medicatie slikt niet per definitie vervelend hoeft te zijn (want waarom zou je iets doen waar je toch al geen zin in hebt?), kan het voor de partner lastig zijn om te zien dat het wel beter gaat met betrekking tot de stemming, maar dat de zin in seks verder afneemt. Naast zin in seks kan ook de seksuele opwinding afnemen. Dit betekent dat het verkrijgen van een erectie of het voldoende vaginaal vochtig worden moeilijker gaat.

Ook het bereiken van een orgasme kan door het gebruik van antidepressiva worden bemoeilijkt. Een vertraagde ejaculatie is een van de meest voorkomende (gemelde) seksuele klachten bij het gebruik van antidepressiva. Daarnaast wordt een zwakker orgasme vaak genoemd als bijwerking. Het orgasme is een gevolg van het ‘goed’ doorlopen van de seksuele opwinding; een beloning als het ware. Het lijkt dan wel logisch dat, als gevolg van een minder ‘goed’ doorlopen seksuele opwinding, het orgasme dan ook wat tegenvalt, of zelfs uitblijft. Daarnaast wordt regelmatig benoemd dat de geslachtsdelen minder gevoelig zijn. Ook dit kan het bereiken van voldoende opwinding en/of het krijgen van een orgasme belemmeren.

Anderzijds wordt er ook gemeld dat er een toename kan zijn van de zin in seks bij antidepressivagebruik. Dit wordt wel vaker toegeschreven aan het herstel van de klachten waarvoor de antidepressiva wordt voorgeschreven. 

Seksuele klachten en antidepressiva

Afbeelding via Unsplash

Aanhoudende klachten

Het grootste deel van de seksuele klachten verdwijnt als je stopt met het antidepressivagebruik. Soms is er ook spontaan herstel als de medicatie wordt doorgebruikt. Echter is er ook een kleine groep mensen bij wie de seksuele klachten blijft voortbestaan, ook na het stoppen van de medicatie. Soms gaan deze seksuele klachten vanzelf weg na een aantal weken of maanden, soms blijven ze jaren bestaan. Waardoor dit komt is nog onbekend. Het is goed mogelijk, maar niet de enige oorzaak, dat er nog andere factoren hierbij een rol spelen. Het is van belang om ook dit alles te (blijven) bespreken met een behandelaar. 

Kunnen antidepressiva ook een positieve werking hebben op seksueel functioneren?

Jazeker! Naast de bovengenoemde bijwerkingen die nadelig zijn voor het seksueel functioneren is er ook een positieve kant aan de bijwerkingen. Zoals je al eerder hebt kunnen lezen op Bedmanieren.nl wordt het antidepressivum Paroxetine regelmatig voorgeschreven bij mannen met een vroegtijdige zaadlozing. De problematische bijwerking die hierboven wordt omschreven, namelijk het uitstellen van een orgasme, wordt hierdoor een positieve bijwerking, of zelfs een doel op zich. Voor het beste effect moet de Paroxetine eerst twee maanden dagelijks geslikt worden, waarna het ook on demand gebruikt kan worden. Dit wil zeggen drie tot zes uur voor de seksuele activiteit. Hierdoor kan je de tijd tot ejaculatie bij penetratie tot wel elf keer verlengen!

Tot slot

Er zijn enkele antidepressiva die minder effect hebben op het seksueel functioneren. Een van de bekendste is Mirtazapine. Het is echter wel belangrijk om te onthouden dat iedereen anders in elkaar steekt en dat medicatie bij iedereen ook weer een andere werking heeft. Soms wegen de vervelende bijwerkingen wel op tegen de positieve effecten waarvoor het antidepressivum in eerste instantie wordt voorgeschreven. Daarnaast kan er ook gebruik worden gemaakt van andere medicatie om de seksuele bijwerkingen op te heffen, dit noemt men medicatieadditie. Bespreek met de voorschrijvend arts van welke bijwerkingen je last hebt en wat de mogelijkheden zijn. Het kan ook zinvol zijn om een doorverwijzing te vragen voor een seksuoloog.

Het is altijd belangrijk om de bijwerkingen die je ervaart te bespreken met degene die ze voorschrijft. Ook als je wilt stoppen met de medicatie is dit goed om te bespreken met je behandelaar. Bijwerkingen kan je zelf ook altijd melden bij Lareb. Hoe meer mensen hun bijwerkingen melden, des te meer informatie er beschikbaar is over de bijwerkingen. 

 
Beeld via Unsplash

Wellicht ook interessant voor jou: